Yazı Boyutu:
EMLAK KOMİSYON SÖZLEŞMELERİ VE DAMGA VERGİSİ
Sözleşme ilişkisine girmek isteyen tarafların bir araya gelmesi ve sözleşme ilişkisi kurması için
taraflara yardımcı olan,uygun ortamı hazırlayan kişilere simsar(tellal) denir. Bir akdin yapılması için
tarafların birbirleriyle buluşmaları lazımdır. Fakat bu buluşma her zaman kolay bir şekilde olmaz;
hatta çoğu zaman bazı zorluklarla karşılaşılabilir. Mesela taraf olacakların birbirlerini tanımamaları,
ayrı ayrı mahallerde bulunmaları, aynı dili konuşmamaları gibi sebepler onların birbirini bulmalarına
ve sözleşmeyi yapmalarına mani olabilir. İşte çeşitli sebeplerden ötürü bir araya gelemeyen kimseleri
birbirlerine yaklaştırmak hususunda aracılık yapmayı kendilerine meslek edinen şahıslar eski
zamanlardan beri mevcuttur. Zamanımızda iş aleminin zaruri kıldığı ihtisaslaşma ve iş bölümü
dolayısıyla tellallık mesleği ticaret hayatının vazgeçilmez bir unsuru hâline gelmiştir. Simsarlık
sözleşmesi, simsar ile iş sahibi arasında haklar ve borçlar meydana getirmektedir.
TBK M.521 ‘DE SİMSARIN ALACAĞI ÜCRET HUSUSU DÜZENLENMİŞTİR.
SİMSAR HANGİ DURUMLARDA ÜCRETE HAK KAZANIR?
Öncelikle ;emlak komisyon sözleşmeleri yazılı şekilde yapılmalıdır.Yazılı şekilde yapılmayan
sözleşmeler geçerli değildir. Böylece simsar, sözleşme konusu hizmetin bir akdin kurulması ve
sonuçlanması durumunda ücrete hak kazanmaktadır.
Bu şart, iş sahibinin, kendisine teklif olunan üçüncü kişilerle sözleşme yapmayı sebepsiz olarak
reddetmesi hâlinde de gerçekleşmiş sayılmalıdır. Ücret alacağının doğumu için, bu sözleşmenin ifa
edilmesi gerekli değildir. Taraflar, asıl akit kurulmamış olsa bile, ücret ödenmesini
kararlaştırabilecekleri gibi ücretin, sözleşmenin ifa edilmesi durumunda ödeneceğini de
kararlaştırabilirler.
SÖZLEŞMELERİN DAMGA VERGİSİ
Emlak komisyon sözleşmeleri nisbi damga vergisi’ne tabidir. 488 sayılı kanuna ekli (1) sayılı ı/a-1
fıkrası uyarınca;
“satışın “gayrimenkul alım-satım-tellaliye- komisyon akdi ve iş takip sözleşmesi” kapsamında hizmet
bedelinin yanında alım-satımı hususunda anlaşmaya varılan taşınmazın satış bedeline de yer verilmesi
ve alıcı, satıcı ve komisyoncunun imzasını da taşıması halinde söz konusu kâğıdın 488 sayılı kanunun 6
ncı maddesinin ikinci fıkrası ve kanuna ekli (1) sayılı tablonun ı/a-1 fıkrası uyarınca en yüksek vergi
alınmasını gerektiren işlem olan taşınmazın alım satımına ilişkin tutar üzerinden;nispi damga
vergisine, tabi tutulması gerekmektedir.” denmektedir.
Yani düzenlenen emlak komisyon sözleşmeleri “Binde 9” oranında damga vergisine tabidir.Taşınmaz
bedelinin de yazılı olduğu sözleşmede ayrıca komisyoncunun ücreti belirtildiğinde bu sözleşme
komisyon ücreti üzerinden mi yoksa gayrimenkul bedeli üzerinden mi vergilendirilecektir?Kanun’a
göre ;gayrimenkul bedeli üzerinden vergilendirilecektir.
GÜVERCİN ARABULUCULUK VE TAHKİM MERKEZİ
ARABULUCU AVUKAT EGE DEMİRALP
Sözleşme ilişkisine girmek isteyen tarafların bir araya gelmesi ve sözleşme ilişkisi kurması için
taraflara yardımcı olan,uygun ortamı hazırlayan kişilere simsar(tellal) denir. Bir akdin yapılması için
tarafların birbirleriyle buluşmaları lazımdır. Fakat bu buluşma her zaman kolay bir şekilde olmaz;
hatta çoğu zaman bazı zorluklarla karşılaşılabilir. Mesela taraf olacakların birbirlerini tanımamaları,
ayrı ayrı mahallerde bulunmaları, aynı dili konuşmamaları gibi sebepler onların birbirini bulmalarına
ve sözleşmeyi yapmalarına mani olabilir. İşte çeşitli sebeplerden ötürü bir araya gelemeyen kimseleri
birbirlerine yaklaştırmak hususunda aracılık yapmayı kendilerine meslek edinen şahıslar eski
zamanlardan beri mevcuttur. Zamanımızda iş aleminin zaruri kıldığı ihtisaslaşma ve iş bölümü
dolayısıyla tellallık mesleği ticaret hayatının vazgeçilmez bir unsuru hâline gelmiştir. Simsarlık
sözleşmesi, simsar ile iş sahibi arasında haklar ve borçlar meydana getirmektedir.
TBK M.521 ‘DE SİMSARIN ALACAĞI ÜCRET HUSUSU DÜZENLENMİŞTİR.
SİMSAR HANGİ DURUMLARDA ÜCRETE HAK KAZANIR?
Öncelikle ;emlak komisyon sözleşmeleri yazılı şekilde yapılmalıdır.Yazılı şekilde yapılmayan
sözleşmeler geçerli değildir. Böylece simsar, sözleşme konusu hizmetin bir akdin kurulması ve
sonuçlanması durumunda ücrete hak kazanmaktadır.
Bu şart, iş sahibinin, kendisine teklif olunan üçüncü kişilerle sözleşme yapmayı sebepsiz olarak
reddetmesi hâlinde de gerçekleşmiş sayılmalıdır. Ücret alacağının doğumu için, bu sözleşmenin ifa
edilmesi gerekli değildir. Taraflar, asıl akit kurulmamış olsa bile, ücret ödenmesini
kararlaştırabilecekleri gibi ücretin, sözleşmenin ifa edilmesi durumunda ödeneceğini de
kararlaştırabilirler.
SÖZLEŞMELERİN DAMGA VERGİSİ
Emlak komisyon sözleşmeleri nisbi damga vergisi’ne tabidir. 488 sayılı kanuna ekli (1) sayılı ı/a-1
fıkrası uyarınca;
“satışın “gayrimenkul alım-satım-tellaliye- komisyon akdi ve iş takip sözleşmesi” kapsamında hizmet
bedelinin yanında alım-satımı hususunda anlaşmaya varılan taşınmazın satış bedeline de yer verilmesi
ve alıcı, satıcı ve komisyoncunun imzasını da taşıması halinde söz konusu kâğıdın 488 sayılı kanunun 6
ncı maddesinin ikinci fıkrası ve kanuna ekli (1) sayılı tablonun ı/a-1 fıkrası uyarınca en yüksek vergi
alınmasını gerektiren işlem olan taşınmazın alım satımına ilişkin tutar üzerinden;nispi damga
vergisine, tabi tutulması gerekmektedir.” denmektedir.
Yani düzenlenen emlak komisyon sözleşmeleri “Binde 9” oranında damga vergisine tabidir.Taşınmaz
bedelinin de yazılı olduğu sözleşmede ayrıca komisyoncunun ücreti belirtildiğinde bu sözleşme
komisyon ücreti üzerinden mi yoksa gayrimenkul bedeli üzerinden mi vergilendirilecektir?Kanun’a
göre ;gayrimenkul bedeli üzerinden vergilendirilecektir.
GÜVERCİN ARABULUCULUK VE TAHKİM MERKEZİ
ARABULUCU AVUKAT EGE DEMİRALP
